Trump cứng rắn với Trung Quốc: Thuế 145% sẽ không được cắt giảm trước đàm phán
Trong bối cảnh cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 đang đến gần và căng thẳng thương mại Mỹ – Trung chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, cựu Tổng thống Donald Trump một lần nữa thể hiện lập trường cứng rắn với Bắc Kinh. Phát biểu mới đây, ông Trump tuyên bố sẽ không cắt giảm mức thuế lên tới 145% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc trước bất kỳ cuộc đàm phán nào. Tuyên bố này không chỉ khẳng định quan điểm bảo hộ thương mại của ông mà còn cho thấy chiến lược gây sức ép mạnh tay với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Tuyên bố gây chú ý giữa thời điểm nhạy cảm
Phát biểu trong một cuộc phỏng vấn gần đây, ông Trump cho biết ông không có ý định rút lại hay giảm các mức thuế cao đang áp dụng đối với hàng hóa Trung Quốc, đặc biệt là mức thuế 145% mà ông đề xuất nhằm hạn chế sự cạnh tranh không lành mạnh từ quốc gia châu Á này. Ông nhấn mạnh rằng bất kỳ cuộc đàm phán nào với Bắc Kinh trong tương lai cũng sẽ diễn ra trên cơ sở “nước Mỹ có lợi”, và không nên có bất kỳ nhượng bộ nào ngay từ đầu.
Tuyên bố của ông Trump diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ thương mại giữa hai cường quốc vẫn còn căng thẳng. Trong nhiệm kỳ Tổng thống đầu tiên, ông Trump đã áp đặt hàng loạt mức thuế lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa Trung Quốc nhằm buộc Bắc Kinh phải thay đổi chính sách thương mại, bảo vệ sở hữu trí tuệ và mở cửa thị trường cho doanh nghiệp Mỹ.
Thuế 145% – Biện pháp bảo hộ hay công cụ gây áp lực?
Mức thuế 145% mà ông Trump đề cập được xem là một trong những biện pháp thương mại cực đoan nhất từng được nêu ra. Nhiều chuyên gia cho rằng mức thuế này không chỉ nhằm bảo vệ các ngành sản xuất trong nước mà còn là công cụ gây áp lực chính trị đối với Trung Quốc.
Theo ông Trump, Trung Quốc đã “lợi dụng” Mỹ trong hàng chục năm qua bằng cách bán hàng giá rẻ, thao túng tiền tệ và đánh cắp tài sản trí tuệ. Do đó, các biện pháp thuế quan mạnh tay là cần thiết để thiết lập lại “sự công bằng” trong thương mại song phương.
Mặc dù vậy, nhiều nhà kinh tế cảnh báo rằng việc áp thuế cao như vậy có thể gây tác động tiêu cực đến cả nền kinh tế Mỹ. Người tiêu dùng Mỹ sẽ phải gánh mức giá cao hơn do chi phí nhập khẩu tăng, đồng thời các doanh nghiệp sử dụng nguyên vật liệu từ Trung Quốc cũng chịu ảnh hưởng lớn.
Phản ứng từ Trung Quốc và thị trường
Cho đến nay, chính phủ Trung Quốc vẫn chưa đưa ra phản hồi chính thức về phát biểu mới nhất của ông Trump. Tuy nhiên, các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc từng nhiều lần chỉ trích chính sách thương mại của ông là “đơn phương” và “thiếu hợp tác”.
Về phía thị trường tài chính, tuyên bố này đã tạo ra một số biến động. Các nhà đầu tư lo ngại một cuộc chiến thương mại mới sẽ bùng nổ nếu ông Trump trở lại Nhà Trắng. Chứng khoán Mỹ có dấu hiệu điều chỉnh nhẹ trong phiên giao dịch gần đây, trong khi giá một số mặt hàng như thép, nhôm và linh kiện điện tử chịu áp lực do nguy cơ tăng giá nhập khẩu.
Chiến lược tranh cử hay định hình chính sách dài hạn?
Không ít người cho rằng phát biểu của ông Trump mang nhiều màu sắc chiến lược tranh cử. Với mục tiêu thu hút sự ủng hộ từ tầng lớp lao động Mỹ và các doanh nghiệp sản xuất trong nước, ông muốn thể hiện hình ảnh một nhà lãnh đạo cứng rắn, không khoan nhượng trước Trung Quốc – quốc gia mà ông cho là “mối đe dọa lớn nhất đối với sự thịnh vượng của nước Mỹ”.
Tuy nhiên, nếu ông Trump tái đắc cử, khả năng chính sách thương mại Mỹ sẽ thay đổi mạnh mẽ là hoàn toàn có thể xảy ra. Những gì ông từng làm trong nhiệm kỳ đầu – từ việc rút khỏi TPP, áp đặt hàng loạt thuế quan, cho đến thương chiến với Trung Quốc – đều cho thấy ông sẵn sàng hành động quyết liệt nếu cảm thấy lợi ích quốc gia bị đe dọa.
Bài học từ cuộc chiến thương mại giai đoạn trước
Cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung giai đoạn 2018-2019 là minh chứng rõ ràng nhất cho hậu quả của các biện pháp thuế quan mạnh tay. Cả hai nền kinh tế đều bị tổn thương, tăng trưởng chậm lại, chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy. Tuy nhiên, nó cũng khiến một số doanh nghiệp Mỹ trở nên tự chủ hơn, trong khi một số công ty rời Trung Quốc để tìm kiếm thị trường sản xuất mới tại Đông Nam Á, Ấn Độ hoặc Mexico.
Hiện tại, nhiều doanh nghiệp Mỹ vẫn đang phụ thuộc vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc. Do đó, nếu ông Trump tiếp tục gia tăng áp lực thương mại mà không có phương án thay thế phù hợp, hệ quả lâu dài có thể phức tạp hơn dự kiến.
Tương lai nào cho quan hệ thương mại Mỹ – Trung?
Tuyên bố của ông Trump cho thấy quan hệ Mỹ – Trung khó có thể trở lại giai đoạn “hợp tác toàn diện” trong ngắn hạn. Thay vào đó, sự cạnh tranh địa chính trị và kinh tế sẽ tiếp tục là trục chính trong quan hệ hai nước.
Các chuyên gia cho rằng, nếu muốn giải quyết căng thẳng thương mại một cách bền vững, cả Mỹ và Trung Quốc cần có những bước đi xây dựng lòng tin, đồng thời cải thiện môi trường thương mại công bằng và minh bạch hơn. Tuy nhiên, với tính khí cứng rắn của ông Trump, kịch bản “giảm leo thang” dường như không phải là ưu tiên hàng đầu.
Việc ông Trump tuyên bố sẽ không cắt giảm mức thuế 145% đối với Trung Quốc trước đàm phán là một động thái chính trị có tính toán, phản ánh tư duy “nước Mỹ trên hết” đã từng chi phối chính sách của ông. Trong bối cảnh cuộc bầu cử đang đến gần, những phát biểu như vậy có thể giúp ông củng cố hình ảnh nhà lãnh đạo mạnh mẽ, nhưng đồng thời cũng làm gia tăng lo ngại về một chu kỳ đối đầu mới trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung.