Bến lạ hồn xưa – Báo Công an nhân dân điện tử
Nhận được cuộc điện thoại như vậy từ một người anh thân thiết là đạo diễn phim, tất nhiên tôi không thể từ chối. Nhất là khi đã đảm nhận vai trò đồng sản xuất thì ít nhất tôi cũng nên thể hiện được trách nhiệm của mình. Đã chơi với anh ấy trong 20 hoặc hai mươi năm qua, chưa có bộ phim nào của anh ấy mà tôi không phải là người xem sớm, ngay từ những lần cắt đầu tiên. Hơn tất cả, đây là bộ phim độc lập đầu tiên của anh, một bộ phim đen trắng với quá nhiều thử thách thị trường, thể hiện rõ tính cách quyết liệt và liều lĩnh của anh, một con người tài năng nhưng có vẻ lạc hậu.
Khi anh nhắc đến rạp chiếu phim ở đầu đường Pasteur – Lê Lợi, quận Nhất và nhớ đến quãng thời gian anh và em bên nhau, bằng cả quãng thời gian định cư ở thành phố này, tôi chợt nhớ đến quán phở trong con hẻm nhỏ bên cạnh. đến rạp chiếu phim đó. Nhìn đồng hồ, đã gần 9h sáng, chắc giờ này shop vẫn còn hàng. Đã bao lâu rồi tôi không ghé thăm cửa hàng đó? Yêu cầu là tự động viên. Vì vậy lên xe đi, Phó Minh làm nhiệm vụ.
Quán phở nằm trong một con hẻm nhỏ xíu, nhưng ngay đầu hẻm lại có những “cạm bẫy chết người” đủ khiến người ta chạnh lòng khi tìm bát phở buổi sáng. Là một quán mì vịt tiềm nhưng hương vị thì không chê vào đâu được. Tôi cũng có lần tặc lưỡi kéo ghế ngồi ăn mì vịt tiềm thay vì cố gắng đi sâu hơn chục mét gọi một tô phở và cuối cùng cảm thấy không hối hận cho cú ngã đó. Nhưng lần này, gánh bún đậu không đủ sức khuất phục tôi. Đã nhiều năm tôi không ghé Phở Minh, không phải vì giận hay chán mà vì tôi ở quá xa, nhiều khi vào đến trung tâm quận Nhất đã gần trưa, quán đã hết hàng. Mấy tháng trước chuyển về quận Nhất, hôm nay mới có thể trở lại Phổ Minh trong lòng thoáng cái nhớ nhung.
Vẫn những chiếc bàn cũ, những chiếc ghế cũ, những khuôn mặt cũ, những cánh cửa cũ trên gác xép…., Phố Minh không thay đổi chút nào so với cái tôi gặp hai mươi năm trước. Nhiều người sinh ra và lớn lên ở thành phố này cũng nói với tôi rằng Phổ Minh không thay đổi chút nào kể từ lần đầu tiên họ được đưa đến đó, từ những năm trước giải phóng. Nhắc đến phở Sài Gòn, nhiều người thường gọi tên quán phở Đậu gần cầu Công Lý, nhất là giai thoại Nguyễn Cao Kỳ hay ăn sáng ở đó. Nhưng có những người rất Sài Gòn cũng chỉ nghĩ đến phở Minh, quán phở đúng nghĩa là hồn xưa của phở. Dòng chữ nhỏ “từ năm 1945” trên thực đơn cũng đủ thuyết phục thực khách về giá trị tâm hồn xưa cũ ấy. Giống như quán cơm tấm Trần Quý Cáp. Một quán ăn cũng có từ trước năm 1950 và vẫn đi vào lòng người Sài Gòn, dù chẳng cần quảng cáo rầm rộ, phô trương.
Có lẽ nếu ai muốn tìm lại hương vị phở của gần 100 năm trước, thứ phở chân chính mang từ Bắc vào Nam thì nên tìm đến Phở Minh. Quán phở do một gia đình di cư từ Vân Đình, Hà Đông thành lập, đến nay vẫn giữ được cội nguồn truyền thống dù thời gian có thay đổi thế nào. Điều duy nhất thay đổi ở Phở Minh sau tám mươi năm xuất hiện ở Sài Gòn có lẽ chỉ là giá cả. Thay đổi giá là đương nhiên. Còn cả đĩa xôi, đúng như khẩu vị của người miền Nam. Hương vị phở vẫn đậm chất Bắc nhưng được bổ sung thêm rau củ để đáp ứng yêu cầu của người miền Nam. Thay đổi nhỏ đó cũng là một phần tự nhiên của cái gọi là gia nhập tự nguyện.
Sáng nay ăn tô phở Minh vẫn nhận ra hương vị cũ, chợt nhận ra người mới. Bàn trước cửa chừng sáu bảy khách, có gương mặt khiến tôi ấn tượng dù là lần đầu gặp ngoài đời. Đó là Ace Le, một giám tuyển nghệ thuật trẻ, tài năng và năng động. Anh vừa tổ chức triển lãm “Hồn xưa xứ lạ” thu hút hàng nghìn người đến thưởng lãm tác phẩm của các họa sĩ Đông Dương thời kỳ đầu như Mai Trung Thứ, Lê Phổ, Lê Thị Lựu, Vũ Cao Đàm. Tôi bí mật chụp ảnh Ace Le và gửi riêng vào hộp thư của anh ấy. Chúng tôi vẫn hẹn nhau ngồi nói chuyện ngoài đời. Cả hai chỉ quen nhau qua Facebook nhưng tình cảm luôn dành cho nhau. Nhìn Ace Le trẻ tuổi ngồi đó, giữa không gian xưa của Phố Minh, lắng nghe câu chuyện về Sài Gòn xưa mà một người bạn lớn tuổi của anh hào hứng kể lại, tôi liên tưởng đến tâm hồn già nua mà anh vừa xúc động. . Hồn xưa vẫn luôn ở đó, không già chút nào. Có lẽ nó chỉ chờ thế hệ sau đến và thức dậy. Giống như Phổ Minh, đây cũng là một hồn xưa. Những ai đam mê món phở đã có lúc nghĩ “cách đây cả trăm năm hương vị của món phở như thế nào?”. và sau đó họ đến quán phở “hồn xưa” này? Có một Át Lê và những bạn trẻ đam mê nghệ thuật làm giám tuyển tác phẩm xưa, sẽ luôn có những “giám tuyển ẩm thực” để gợi nhớ lại những hương vị đã lưu giữ gần trăm năm như thuở nào. Phở của gia đình anh Minh giữ được hương vị phở xưa hay cách của gia đình cơm tấm Trần Quý Cáp giữ được hương vị cá lóc đỉnh cao …
Đối với cá nhân tôi, Phở Minh là một “hồn xưa” riêng. Hơn 20 năm trước, hai người con trai của ông chủ Phố Minh lên Hà Nội lập nghiệp. Họ mở một quán cà phê nhỏ trên đường Lý Thường Kiệt, lấy tên là Vũ Milk. Tôi ghé thăm cửa hàng đó mỗi ngày và làm quen với cả hai người họ. Sau đó, chính những câu chuyện của họ đã thúc đẩy đôi chân tôi đi về phương Nam, mãi mãi. Quán cà phê cũ đó không còn nữa. Bạn cũng đã về Sài Gòn. Phổ Minh cũng có chi nhánh do người Nhật mua lại và mở tại Nhật Bản. Những sự chuyển mình của thời thế cứ ập đến, nhưng tâm hồn xưa cũ không hề phai nhạt, dù đôi khi, vì lý do này, lý do nọ, vì bận rộn này mà ta xao lãng. Nhưng rồi sẽ đến một lúc, ở đâu đó, một ai đó, đủ để nhắc nhở chúng ta rằng trong mọi thứ chúng ta đang sống vẫn tồn tại một tâm hồn xưa cũ nào đó, với những câu chuyện rất riêng của nó.
Chính những câu chuyện này đã làm nên một thương hiệu tồn tại lâu dài. Chính những câu chuyện này đã khiến tác giả và tác phẩm trở thành huyền thoại. Và ai là người kể chuyện tiếp theo? Nhìn lại hình ảnh của Ace Le, tôi cười toe toét. Cuộc đời thật may mắn khi vẫn còn những người trẻ với đam mê xưa như vậy. Những thứ họ gìn giữ không phải dành cho bản thân và không cần phải tuyên bố như một sứ mệnh lớn lao nào đó.