Rồi mai đây đất quay … | Báo Quảng Nam TRỰC TUYẾN

Anh ta đánh rơi chiếc gậy, lác mắt, tôi nhắc nhưng anh ta không nhớ, hồi đó, năm 1999, tôi quá giang xe anh ta đi Tây Giang. “Ừ, đã lâu không gặp.” Còn tôi, tôi nhìn anh, thời gian không buông tha một ai, anh đi thẳng băng rừng đi đâu mà giờ đây, dù vẫn đi được nhưng căn bệnh hiểm nghèo đã kéo đến. Chỉ có giọng nói của anh vang vọng, tiếng cười trong trẻo không lẫn vào đâu được. Người xưa nói quả không sai, chính là nghe tiếng, biết người …

1. Giờ đây, nhìn đâu cũng thấy tai biến mạch máu não, căn bệnh mà người ta cay đắng kết luận là kẻ giết người vô hình.

“Ừ, sáng ra đứng dậy xé lịch, may quá, đúng là cấp cứu – anh nói – vì trước đó tôi bị nhồi máu cơ tim, được đặt stent. Buổi sáng đi làm keo, trời nóng quá, tôi lên cơn đau tim, ngã ngay xuống ruộng, rất may tôi đã chuẩn bị sẵn thuốc tự cứu và xịt vào họng. Người dân đi rẫy thấy vậy thì vác về. Đó là năm 2011, một trận bão lớn làm bay hết keo, tôi phải dọn dẹp, đỡ lên… Đợt 2 bị nhồi máu não ”.

Anh ta đẩy cốc nước về phía tôi, bất chợt cười: “Giờ đặt 5 cái stent vào, không còn chỗ để bóp”. “Bác dễ tính, chắc 10 năm nữa”. “Có lẽ – anh cười – khi vào Đà Nẵng, bác sĩ nói chưa tốn tiền, phải 10 năm nữa. Không biết nữa, nghe nói lòng mình trước đây hẹp hòi mà giờ rộng mở … ”.

Nghe ông nói, tôi nhớ đến ông Lương Văn Hán – nguyên Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh. Anh cũng nói năng như một lão nông, cũng chống chọi với bệnh tật, cũng rất thoải mái, chất phác, cũng lặn lội dưới bùn ở Tam Giang (Núi Thành) nuôi tôm khi tan trường, không nhà cửa. hơi nhợt nhạt như bao người.

“Dạ thưa anh Hận, vâng, tôi cũng biết chuyện anh Hát nuôi tôm – ông Điều cười – Tôi về rồi, lúc đó gia đình khó khăn quá nên tôi làm 4-5 vụ ở đó, vay tiền trồng keo.

Hồi đó keo đắt lắm, lại không biết kỹ thuật nên làm liều thôi. Trời mưa to nhưng vẫn trồng được thì keo chết hết. Đúng là tôi rất ngốc. Hướng dẫn bà con làm giàu nhưng mình không giàu được… ”. Có cảm giác sự tự giễu của anh giống như người vừa uống cạn chén rượu, trào ra không chút chua xót, bởi anh biết mình thiệt thòi bao nhiêu, thế thôi.

Về hưu từ năm 2002, vẫn sống trong căn nhà cấp 4 cũ kỹ ở thị trấn Khâm Đức (Phước Sơn) một thời toàn gỗ sưa, vàng mã, đúng là ông Hồ Văn Điều – nguyên Trưởng Ban Dân tộc miền núi Quảng Nam, chứ còn ai. khác.

“Bữa đầu tiên khi nghỉ hưu, ngươi nghĩ như thế nào?” “Em nghĩ cũng không lâu, em chỉ biết lo cho gia đình, con cái, vợ chồng hạnh phúc trong nhà”. “Không mang gì về?” “Với thân tôi chỉ có sổ hưu thôi,” anh ta cười.

“Lương hưu của anh là bao nhiêu?” “10 triệu, mang về một khoản lương hưu là thú vị. Sống là được rồi. Làm giàu phải có cái đầu. Có lương rồi thì lễ, cưới, tết, giỗ chạp nghĩa là mình có một đồng bạc để đi, lẽ nào lại về tay không? “. Đồ hiếm càng ngày càng hiếm …

2. Đối với ông Điều, xã hội ngày nay đã khác xưa rất nhiều, con người ý thức hơn, cuộc sống tốt hơn, con cái học hành nhiều hơn, đó là niềm vui lớn nhất. phía sau.

Khi tôi dám hỏi anh về mức sống kinh tế qua bàn tay… cầm cương của chính quyền, anh trầm ngâm: “Làm kinh tế trong dân chưa ổn, chưa bền vững, không có tích lũy. như vậy, nhưng nó cũng xung quanh.

Đáng lo ngại nhất vẫn là văn hóa khi ngôn ngữ đã bị mai một, tiếng dân tộc không còn, người dân gặp nhau vẫn nói tiếng phổ thông. Trung ương, tỉnh nói đầu tư cho văn hóa nhưng chưa đưa chữ viết vào trường học, chỉ dạy công chức, muốn nói thì phải dạy chữ. Quần áo chỉ mặc ở lễ hội để quay phim, chụp ảnh… ”.

Mọi thứ đã khác. Nỗi lo của một già làng giàu kinh nghiệm và uy tín như ông, nó đến từ máu thịt của một đời rong ruổi với từng ngôi nhà ở miền sơn cước Quảng Nam. Mọi thứ đều có nguyên nhân của nó.

“Ừ thì dân cũng may, cán bộ bây giờ ít gần dân hơn. Thời thế có khác, xe ô tô đi hết xã nhưng phải xuống xe ăn ở với dân. Người dân tộc không nói nhiều, phải uống rượu và thức đêm với họ, để họ biết họ cần gì.

Tài liệu, giấy tờ, chẳng lẽ không lọt vào tai người dân sao? Lâu lâu tiếp xúc cử tri, có khiếu kiện, đối thoại, không giải quyết được gì. Bao giờ cũng vậy, nói để dân hiểu, hành động để dân làm theo, đó là điều cần có của người cán bộ. ”Bác nói thẳng“ Bài học không mới nhưng chưa bao giờ cũ.

Làm được gì, chuyện của những người làm quan, nhất là những việc liên quan đến núi rừng, đến không gian sống đặc thù của các dân tộc vùng cao mà bao năm nay, chuyện gì cũng mang tiếng.

“Tôi lo nhất là tham nhũng nên ít ra ngoài, hạn chế thông tin, chỉ bảo con cháu nhà nước làm, không tham nhũng đường kim mũi chỉ của nhân dân, của tập thể. Cấp trên phải gần dân hơn nữa, tin dùng người trẻ, trọng dụng người tài, Phước Sơn và cả miền Tây của tỉnh nên làm thế nào để vươn lên, đừng dừng lại suy nghĩ để không dậm chân tại chỗ, hơn là đi hát. khúc huyện muôn thuở. nghèo? ”. Giọng anh nặng trĩu.

Cả một đời làm quan, đến nay đã ngoài 80 tuổi, nỗi ám ảnh về cái nghèo vẫn chưa dứt, có lẽ đây là điều day dứt nhất ở một người hết lòng vì công. Tôi hỏi ngược lại: “Theo anh, làm thế nào để chúng tôi thoát nghèo?”. “Tôi đã suy nghĩ rất nhiều, nhưng không ra. Huyện đã thử đủ mọi cách, cuối cùng vẫn không được. Nếu không có xưởng thu mua, vận chuyển thì lỗ … ”.

“Em có thích ở nhà sàn không?” “Mình già rồi, còn đâu mà gặp tai họa, làm gì có chuyện đó, những năm 1965, 1966, chính tôi là người xúi giục người dân vùng Phước Năng, Phước Chánh, Phước Thành bỏ đi đó. nhà sàn ”.

Tiếng cười của anh ấy làm tôi choáng váng. Ông già người dân tộc này, lâu nay nghĩ khác, làm ngược lại, có sao đâu, vì tôi vẫn cho rằng người miền núi không có nhà sàn, có gì khác nhau?

“Bỏ cuộc đi, vì bom đạn dễ trúng đạn, lúc đó nếu không có boong-ke thì chỉ có chết. Xây nhà trệt, đào hầm. Nhà sàn của tôi thấp, dưới nền bẩn, lợn gà sống, mất vệ sinh, không quét dọn được. Chẳng thà ở trong một ngôi nhà ngói sạch sẽ … Giữ gìn ngôi nhà sàn cũng được như nhà mẫu.

Chỉ có điều người dân không được phép khai thác gỗ để làm nhà. Nhà lợp tôn thì nóng, còn nhà bê tông thì không có tiền. Sống phải có nhà. Vào rừng lấy gỗ đã khó mà bắt ở tù cũng khó. Tôi đã nghỉ hưu, ngồi làm hội thẩm nhân dân ở tòa án huyện 7 năm, xét xử nhiều vụ án như vậy, thấy thương dân lắm, nhưng luật thì phải chấp nhận. Người ta chỉ xây nhà chứ không bán buôn, không cho người ta làm, trong khi không có tiền, thương quá… ”.

Giọng anh buồn. Vô tình, tôi hiểu, đằng sau nụ cười vốn dĩ hào sảng như cây cổ thụ của ông lão là một tâm tư trĩu nặng không biết khi nào mới giải tỏa được …