Thoại Vân, một nhà giáo và một sự nghiệp văn học

Tác giả của Lồng tiếng. ẢNH: NVCC

(Báo Quảng Ngãi) – Gắn bó cả đời với nghề dạy học, nhưng nghiệp văn lại đeo đuổi Thoại Vân. Thoại Vân tên thật là Nguyễn Văn Thoại, sinh năm 1954, quê ở xã Hành Thuận (Nghĩa Hành).

Đến nay, Thoại Vân đã xuất bản 6 tập truyện gồm “Nợ nhau nụ cười”, “Mùa lá dong”, “Bóng chiều” và “Nắng bạc”, “Khói mong manh”, “Bóng chiều”. Truyện ngắn của Thoại Vân đề cập đến nhiều vấn đề của cuộc sống. Nhưng dường như nghề nào cũng vậy, anh luôn vất vả với nghề dạy học và nghề văn. Người thầy và kẻ “đạo văn” theo dòng Thoại Vân chia sẻ với độc giả nhiều điều về chuyện “làm thầy” và “đạo văn”. Là một nhà giáo gắn liền cuộc đời mình với học sinh vùng cao, nơi thực tế đã trở thành thế mạnh của ngòi bút Thoại Vân.

Sự chăm chú của người thầy giúp em có những quan sát tỉ mỉ và biết chọn lọc những câu chuyện đời thường, những câu chuyện của con người ở những vùng đất mà em gắn bó để đưa vào trang viết, dựng truyện. Nhưng với văn học, trước những bộn bề của cuộc sống hiện thực, dù có giàu chất liệu mà không có sự rung động sâu xa trong tâm hồn thì chắc chắn sẽ không bao giờ tạo nên được những giá trị thẩm mỹ. Đọc từng trang chúng ta cũng có thể nhận ra cái tôi của nhà giáo Thoại Vân.

Nó cứ chập chờn sau mỗi câu chuyện để truyền cho một tâm hồn viễn vông hiện thực, biến chất liệu thành văn học (Chuyện xóm trên cầu). Nếu không gắn bó với nghề dạy học đa dạng và hiện thực muôn màu của suối Cà Tang, thì ngay cả một nhà văn tài ba cũng khó nhận ra “ngọn gió”, “cái cây” mang đặc điểm của thiên nhiên Cà Tang; Thật khó để trải nghiệm những mâu thuẫn, trái ngược giữa thiên nhiên và con người vùng đất ấy. Tôi chưa đến Cà Tang, nhưng đọc những lời miêu tả này của Thoại Văn, tôi có thể hiểu tại sao anh lại buồn và “muốn khóc” khi lần đầu tiên đặt chân vào dạy học ở đây: “Nói thật là khi tôi mới dậy thì. muốn khóc. Ca Tang không điện, không đài, không bạn bè, chỉ có gió và cây cối ”(Ca Tang Springs) …

Suy nghĩ và lo lắng về việc đạo văn trở thành đặc điểm nổi bật trong truyện của Thoại Vân, dù truyện đề cập đến bất cứ đề tài nào xảy ra trong cuộc sống. Có thể đó chỉ là câu chuyện của một “Người đàn bà ở Bàn Cờ” vào tận Sài Gòn, hay câu chuyện của những người đam mê câu cá đến mức biến sở thích du lịch đó thành một thứ tôn giáo: “Đạo câu cá”. .. Trong truyện, lời nói của người vợ không sai: “À! Nghệ thuật thơ! Ông ấy càng cống hiến hết mình, thì con cái ông ấy càng cạn kiệt sức lực ”(Wu). Hiểu rồi! Công việc văn chương thiệt thòi là vậy, nhưng nếu được chọn lại nghề, anh cũng sẽ theo nghiệp văn chương: “Vì tôi còn một niềm đam mê lớn, đó là ước mơ văn chương. Đúng vậy, ước mơ văn chương đã đẩy tôi qua những ngày khắc nghiệt ”(Người đàn bà ở Bàn Cờ) …

Có thể nói, niềm say mê văn chương và những suy tư về nghề văn thường xuất hiện trong truyện ngắn của Thoại Vân qua nhiều kiểu nhân vật. Ngay cả với những nhân vật không liên quan đến nghề văn, anh vẫn dùng phép ẩn dụ để nói lên suy nghĩ của mình về việc đạo văn. Chính vì coi đạo văn là “đạo” mà mình lại là một tín đồ sùng đạo nên Thoại Vân hết lòng chăm chút cho từng câu chữ, tạo nên những đoạn văn mượt mà, lấp lánh tình người: Khi người ta yêu nhau say đắm thì trời không xa. Viên sỏi nào cũng lấp lánh dưới chân. Từng chiếc lá chưa héo là nét vẽ qua bức tranh mùa thu lãng mạn ”(Chợ chiều).

Đọc truyện ngắn của Thoại Vân, tôi còn nhận ra bên trong người thầy trang nghiêm ấy còn có một văn nhân tinh quái và hài hước. Chính sự hài hước đã khiến truyện ngắn của anh có những đoạn đối thoại nhân vật vô cùng thú vị xen lẫn những đoạn văn vui nhộn, rất duyên dáng, dễ đi vào lòng người. Truyện ngắn của Thoại Vân thường có cấu trúc ngắn gọn, chuyển cảnh đột ngột và kết thúc sai lầm. Việc lược bỏ đoạn kết để khuyến khích người đọc suy ngẫm và đồng sáng tạo là một nét hiện đại trong cấu trúc truyện ngắn đương đại… Đối với nhà văn, việc đạo văn là quan trọng, và đây là điều Thoại Vân đã làm được. đạt được!

MAI BÁ TRONG