Cần đào 700ha ao hồ còn thiếu trong quy hoạch

Hà Nội đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng để xây dựng hệ thống thoát nước, trạm bơm, cải tạo các ao, hồ chứa nước nhưng tình trạng ngập úng vẫn diễn ra rất nghiêm trọng. Đã có nhiều ý kiến ​​lo ngại về hiệu quả đầu tư vào hệ thống thoát nước, theo ý ông là gì?

Vấn đề ngập úng ở Hà Nội thời gian qua có nhiều nguyên nhân khác nhau. Cụ thể là do lượng mưa quá lớn so với dự báo trong phương án tiêu úng. Trong quy hoạch, Hà Nội dự báo mưa nhiều nhất là 310mm trong 2 ngày tới. Nhưng trận mưa do cơn bão số 2 vừa qua, chỉ trong 2 giờ, có nơi lên tới 160-180mm. Nếu tính trong 2 ngày, có khu vực đón lượng mưa lên tới 400mm.

Nhiều khu vực trên địa bàn TP Hà Nội ngập vừa phải, một phần do hệ thống thoát nước chưa hoàn thiện. Đơn cử như khu vực phía Tây Hà Nội có trạm bơm Yên Nghĩa nhưng kênh dẫn nước chưa hoàn thiện. Còn khu vực Từ Liêm có hệ thống thoát nước nhưng công suất rất thấp, không đạt như quy hoạch.

Đặc biệt, diện tích lòng hồ còn quá ít so với quy hoạch. Hà Nội cần khoảng 3-5% diện tích tự nhiên cho các ao hồ để điều tiết nước mặt khi có mưa lớn. Tuy nhiên, với 150 ao hồ hiện nay, chỉ hơn 1% so với yêu cầu. Như vậy, thời gian tới, Hà Nội cần mở rộng thêm khoảng 700ha diện tích mặt nước để đảm bảo quy hoạch.

Ngoài ra, hệ thống cống rãnh và hệ thống thoát nước không được làm sạch nghiêm túc. Điều đó khiến dòng chảy bị cản trở mỗi khi trời mưa to. Ngoài ra, việc kết nối một số kênh, mương chưa được hoàn thiện, ảnh hưởng đến việc tiêu thoát nước.

Có ý kiến ​​cho rằng Hà Nội bê tông hóa nhanh, nhà cao tầng, khu đô thị mọc lên nhanh chóng, trong khi ao hồ, ruộng đồng bị lấp nhiều. Đây có phải là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngập úng nghiêm trọng hiện nay không, thưa ông?

Một số khu vực như Nam Trung Yên, Lê Văn Lương thường xuyên bị ngập do hệ thống thoát nước đô thị chưa kết nối được với tuyến cống chính của thành phố. Còn đối với các ao, hồ ở Hà Nội hiện nay, ngoài việc không đảm bảo diện tích mặt nước, còn không đủ lượng nước. Bởi nhiều ao hồ trên địa bàn thành phố không được nạo vét, rất nông, không giữ được nước khi trời mưa lớn.

Nhưng đầu tư vào ao hồ, hệ thống thoát nước không sinh lời, nhà đầu tư không mặn mà, chỉ quan tâm đến việc xây nhà để bán?

Vì vậy, thành phố Hà Nội cần phân cấp, phân quyền rõ ràng trong quản lý, nhất là việc giám sát xây dựng các khu đô thị, nhà cao tầng. Chẳng hạn, tại các khu đô thị, chủ đầu tư phải hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật mới cho người dân vào ở, nhưng đôi khi “cơ động”, chủ đầu tư cho người dân vào ở chung cư, rồi không chịu làm ao hồ theo quy hoạch. Có tình trạng là do việc giám sát, xử lý vi phạm chưa triệt để.

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành quy định xử phạt hành chính khi vi phạm trong hoạt động xây dựng. Còn HĐND Hà Nội phạt nặng gấp đôi quy định của nhà nước nếu chủ đầu tư vi phạm. Nhưng ai là người thực hiện và họ có quyết liệt với các vi phạm trật tự xây dựng hay không thì đây mới là vấn đề.

Để giải quyết triệt để vấn đề ngập úng hiện nay, theo ông, thành phố Hà Nội cần có những giải pháp gì?

Với thực trạng mưa lớn ngày càng nhiều như vừa qua, theo tôi, đã đến lúc thành phố Hà Nội cần điều chỉnh lại quy hoạch thoát nước cho phù hợp với sự biến đổi của khí hậu. Cụ thể, ngoài việc xây mới, Hà Nội cần điều chỉnh công suất các trạm bơm hiện có. Cùng với đó là việc mở rộng cống rãnh, kênh tiêu để phù hợp với công suất của các trạm bơm. Ngoài ra, diện tích ao hồ hiện mới đáp ứng được 1% so với quy hoạch. Để đảm bảo đủ 3-5% theo quy hoạch, thời gian tới Hà Nội cần xây dựng thêm 700ha ao hồ.

Thành phố Hà Nội đang lập quy hoạch giai đoạn 2021-2030, là điều kiện thuận lợi cho việc điều chỉnh quy hoạch thoát nước. Quy hoạch này không chỉ tích hợp không gian xây dựng mà còn cả hạ tầng kỹ thuật, nghĩa là có đủ cấp nước, thoát nước và năng lượng.