Đà Lạt ‘bất ngờ ngập lụt’ vì rác, nhà kính, bê tông
Nội thành Đà Lạt mật độ xây dựng bê tông hóa rất lớn – Ảnh: M.VINH
Trận lũ tuy nhỏ và diễn ra trong thời gian rất ngắn ở một số tuyến đường trung tâm nhưng đã gây “bàng hoàng” cho người dân và du khách. Trong đợt lũ, người dân phải tìm cách vớt rác ở các mương dẫn nước để tự cứu mình.
Người dân dọn rác tràn suối Cam Ly – Ảnh: ĐỨC TH
Sau lũ, chúng tôi men theo dòng Cam Ly và nhận thấy người dân vô tư xả rác xuống suối, dù đây là con suối quan trọng có chiều dài hơn 70km chảy qua Đà Lạt, đưa nước vào hệ thống sông Đồng Nai.
Ông Phan Công Ngôn, nguyên Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Lâm Đồng, là một trong những người đầu tiên lên tiếng về áp lực rác thải sinh hoạt và nông nghiệp đổ ra hệ thống suối Cam Ly. Lượng chất thải này làm giảm khả năng thoát nước của hệ thống suối.
Ông Ngôn cho rằng, việc mở rộng lòng suối và kiên cố hóa hai bên bờ suối là rất quan trọng. Nhưng nếu lượng rác thải ra suối không giảm thì những nỗ lực trước đó sẽ trở nên vô nghĩa.
Để đẩy nhanh thoát nước, người dân cố gắng nhặt rác mắc kẹt tại cống suối Cam Ly đoạn giao giữa đường Phan Đình Phùng – Ảnh: ĐỨC TH
UBND thành phố Đà Lạt cho biết chỉ trong thời gian ngắn đã bị ngập cục bộ. Đoạn cuối đường Phan Đình Phùng đoạn giao với suối Cam Ly lại xuất hiện một điểm ngập mới. Ngập úng ở Đà Lạt có nhiều nguyên nhân liên quan đến nhiều vấn đề mà thành phố đang giải quyết như hệ thống thoát nước, nhà kính.
Nhiều chuyên gia nhìn nhận, nhà kính, nhà kính trong nội thành và ngoại thành kết hợp với việc tăng mật độ bê tông trong nội đô sẽ làm giảm hệ số thấm.
Xe cơ giới nhặt rác khơi thông suối Cam Ly – Ảnh: ĐỨC TH
Mưa lớn trong thời gian ngắn cũng là một nguyên nhân gây ngập lụt. Tuy nhiên, đó không phải là lý do chính. Nước dâng đột ngột gây lũ lụt xảy ra với tần suất ngày càng nhiều, nguyên nhân phần lớn là do diện tích sản xuất nông nghiệp trong nhà kính ở Đà Lạt tăng ồ ạt, đặc biệt là các vùng nông nghiệp dọc hai bên bờ. Suối Cam Ly.
Theo số liệu của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng, tổng diện tích sản xuất hoa và rau của Đà Lạt khoảng 18.000 ha, nhưng mới có khoảng 10.000 ha trồng nhà kính. Diện tích nhà lưới nhà kính tập trung chủ yếu ở các vùng nông nghiệp lớn ven suối Cam Ly như Thái Phiên, Chi Lăng, Mê Linh.
Công trình dở dang ven suối Cam Ly đã thu hẹp dòng chảy – Ảnh: ĐỨC THI
PGS. GS.TS Nguyễn Mộng Sinh, nguyên Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Lâm Đồng, lý giải những quan sát của mình trong nhiều năm: “Về lý thuyết, đất có nhà kính thì hệ số thấm nước bằng 0. Có nghĩa là Mưa rơi xuống tấm ni lông không hiểu sao ào ào chảy ra suối, nước chẳng thấm vào đất chút nào, mưa rất to nhưng bên trong nhà kính mặt đất khô ráo, giống như tôi mặc áo mưa đi dưới mưa vậy.
Lượng nước không thấm được đổ vào suối trong thời gian ngắn khiến nước dâng cao đột ngột, tạo thành lũ với tốc độ dòng chảy mạnh. Đà Lạt gặp lũ khi mưa, lúc nắng, lúc khô. Nước không ngấm vào đất gây cạn kiệt nguồn nước ngầm ở những khu vực có nhà kính. Và tới đây chất lượng đất nông nghiệp cũng sẽ suy giảm rất nhanh ”.
Tại trung tâm TP Đà Lạt, các công trình kiên cố với khối lượng lớn vẫn đang được xây dựng – Ảnh: MAI VINH
TS Lâm Ngọc Tuấn, nguyên trưởng khoa môi trường ĐH Đà Lạt, nhìn nhận việc bê tông hóa tạo áp lực lớn lên hệ thống thoát nước của TP Đà Lạt. Đà Lạt dự kiến ban đầu cho khoảng 20.000 người. Tuy nhiên, đến nay dân số cơ hữu đã lên đến hơn 200.000 người, nếu tính cả khách tham quan và du lịch là 300.000 người.
Hệ thống thoát nước của thành phố đã được cải tạo một lần nhưng vẫn không đáp ứng được với mức độ bê tông hóa ngày càng nghiêm trọng. Nước cục bộ không tiêu thoát kịp, nước từ thượng nguồn đổ về nhiều hơn (do rừng bị suy thoái và tác động xấu của nhà kính) khiến khu vực nội thành đối mặt với tình trạng ngập úng do mưa. Và điều này sẽ nghiêm trọng hơn nếu chúng ta không giải quyết được vấn đề tác động xấu từ bê tông hóa và nhà kính trong nội thành và ngoại thành.
Dọc suối Cam Ly, đoạn chảy qua nội đô, có nhiều công trình lấn chiếm hành lang suối – Ảnh: ĐỨC TH
Nước rút, rác ở lại – Ảnh: ĐỨC TH
Một công trình ngang nhiên lấn chiếm lòng suối Cam Ly – Ảnh: ĐỨC TH