Nghệ sĩ kịch câm Hoàng Tùng: ‘Tôi không nghĩ nhiều đến chuyện bán vé’ | Văn hóa

Nghệ sĩ kịch câm Hoàng Tùng. (Ảnh: NVCC)

Trong thời đại ngày nay, kịch câm không còn là một phương thức giải trí phổ biến và rầm rộ như ngày xưa. Ở Việt Nam cũng vậy, dù thể loại này đã có thời hoàng kim vào những năm 80, đầu 90 của thế kỷ trước với những tên tuổi như Kế Doãn, Phúc Di, Đăng Dung …

Hiện nay, nói đến kịch câm ở Việt Nam, dường như chỉ có một nghệ sĩ hiếm hoi còn giữ được nghề, đó là diễn viên, võ sư Nguyễn Hoàng Tùng.

Cô đơn trên con đường riêng, nghệ sĩ Hoàng Tùng chọn lối trình diễn mang hơi hướng truyền thống, không ồn ào để tiếp cận khán giả đại chúng. Báo VietnamPlus đã có cuộc trò chuyện với anh để tìm hiểu về niềm đam mê này.

Một mình trong thời gian trầm cảm

– Khi nhìn vào các thể loại và hình thức giải trí ngày nay, chúng ta không còn thấy thường xuyên diễn kịch câm như trước. Là người trong nghề, bạn xem kịch câm của thế giới hiện nay ở đâu?

Nghệ sĩ Hoàng Tùng: Nếu nói kịch câm như một thể loại sân khấu thì hiện nay, nó không còn ở đỉnh cao mà đã có chiều hướng đi xuống. Chúng tôi không biết khi nào nó sẽ tăng trở lại. Trong thế giới ngày nay, cũng có rất ít người làm kịch câm không phổ biến hoặc phổ biến như khi chúng mới được phát hành.

Dần dần, nó trở nên hiếm hoi, được gọi là một loại hình nghệ thuật độc đáo. Ngày nay nó vẫn được biểu diễn cho một lượng nhỏ khán giả và chắc chắn không phải là khán giả đại chúng. Tuy không phát triển mạnh mẽ nhưng kịch câm vẫn đang len lỏi ở nhiều nơi, dưới mọi hình thức biểu diễn hình thể khác, từ múa bụng, xiếc, kịch … Vì vậy, ngày nay, tôi cho rằng kịch câm có ở khắp mọi nơi, nhất là ở bất kỳ đâu. Không ai khác làm điều đó ở bất cứ đâu.

– Còn ở Việt Nam thì sao, thưa ông?

Nghệ sĩ Hoàng Tùng: Nếu chúng ta chỉ tính những người biểu diễn và tiếp tục làm điều đó, thay vì chỉ đơn giản là biết làm thế nào để hành động và bỏ mặc nó, thì có lẽ đó chỉ là tôi.

Theo xu hướng của thế giới, Việt Nam cũng có thế hệ diễn viên kịch câm được đào tạo bài bản, một số học ở nước ngoài, khi về nước nhập ngũ. Nhà hát Tuổi trẻ (Hà Nội) như nghệ sĩ Đăng Dũng, nghệ sĩ Bích Ngọc, nghệ sĩ Kế Đoàn, nghệ sĩ ưu tú Phúc Di … Theo tôi được biết, nghệ sĩ Đăng Dũng là người duy nhất được đào tạo bài bản, chính quy ở bậc đại học ở Liên Xô.

[Ông vua kịch câm Kế Đoàn: “Tôi như kẻ… độc hành”]

Tính riêng về kịch câm, tôi là thế hệ thứ hai hoặc thứ ba sau các cô, chú kể trên. Hiện tại, thế hệ trước đều đã nghỉ hưu, thế hệ sau không còn ai, chỉ còn lại một mình tôi vì lẽ đó.

– Vậy làm thế nào mà bạn đến với kịch câm?

Nghệ sĩ Hoàng Tùng: Khi tôi còn nhỏ, được bố mẹ cho đi học kịch ở Cung Thiếu nhi, cô giáo của tôi là diễn viên kịch ở Nhà hát Tuổi trẻ cùng thời với nghệ sĩ Lan Hương, Lê Khanh. Ở đâu đó trong các lớp học, tôi đã được giới thiệu về kịch câm. Lúc đó tôi khoảng 8-9 tuổi và đã nhen nhóm niềm yêu thích của mình với những thứ như thế này.

Đầu những năm 2000, tôi tốt nghiệp trường Sân khấu Điện ảnh và đầu quân cho Nhà hát Tuổi trẻ. Đoàn kịch của tôi chuyên về thể hình, kịch câm là một ngôn ngữ cực kỳ hiệu quả. Khoảng năm 2005, tôi bắt đầu là những nghệ sĩ thế hệ đầu tiên như Phúc Di, Kế Doãn đào tạo … Tôi bắt đầu “đắm mình” vào kịch câm từ đó.

Nghệ sĩ Hoàng Tùng trong liveshow đầu tay “The Mime Returns” (2015). (Ảnh: NVCC)

Lúc đó, tôi dừng lại ở việc được luyện tập nhiều nên các động tác cũng chính xác hơn. Nhưng vấn đề là lúc đó tôi chỉ sao chép các động tác, tôi làm bất cứ điều gì ai dạy tôi. Ví dụ, lúc đầu sẽ luôn có một bức tường trước mặt, sau đó là bức tường bên trái, bên phải … cho đến khi hết bốn bức tường thì thực hiện động tác mở đầu … Nghĩa là tôi không có tư duy để làm điều đó cho mình. tạo ra tác phẩm của riêng bạn.

Khi đó, kịch câm cũng bắt đầu lùi lại, tạo cho tôi cảm giác cũ kỹ. Tôi nghĩ, “À, hóa ra kịch câm chỉ có vậy.” Tôi thậm chí nghĩ rằng việc luyện tập kịch câm chỉ là để tôi bổ sung cho những màn kịch thể chất. Nhiều người tập một thời gian cũng nghĩ bộ môn này chỉ có vậy rồi bỏ dần. Tôi cũng đã trải qua giai đoạn này một lần.

Nhưng sau một lần xem nghệ sĩ nước ngoài biểu diễn kịch câm ở Việt Nam, tôi như “ếch chui đáy giếng”. Khi đó, tôi 30 tuổi, và chợt nhận ra “À, kịch câm ở Việt Nam không lâu như tôi biết.” Họ đã tạo ra những vở kịch hấp dẫn, rất hiện đại. Cũng là động tác sau bức tường, nhưng lại là kính bể cá, song sắt nhà tù… Đến lúc đó tôi mới hiểu đơn giản là biết động tác kỹ thuật thôi chưa đủ mà còn phải hiểu triết lý. logic của nó.

Con đường “cấp tiến”, không phục vụ quần chúng

– Bạn có thể giải thích cách bạn dàn dựng tiểu phẩm kịch câm của mình?

Nghệ sĩ Hoàng Tùng: Kể từ năm 2015 là năm đầu tiên tôi tham gia chương trình lớn nhất của mình – “Kịch câm trở lại.” Gồm 8 tiểu phẩm nhỏ, tổng cộng kéo dài 1 giờ. Năm 2016, tôi tiếp tục tổ chức “Suỵt chương trình” và xem nó như một phần hai của chương trình lớn trước đó.

Với chương trình “Kịch câm trở lại” Sau đó, 8 tiểu phẩm là 8 câu chuyện cực ngắn. Chúng giống như những câu chuyện chỉ kéo dài 5 dòng nhưng vẫn có mở đầu, phát triển và kết thúc. Nhìn chung, chương trình vẫn phải gieo vào lòng khán giả một câu chuyện, một ý tưởng hay một thông điệp.

Tiểu phẩm “Tự sướng” châm biếm trào lưu cùng tên khi bắt đầu xuất hiện tiêu cực. (Ảnh: NVCC)

Hồi đó tôi bắt đầu với việc thu thập các ý tưởng. Nói về tiểu phẩm “Chụp ảnh tự sướng” Như là. Ý tôi là xu hướng selfie của tất cả mọi người, ở mọi nơi. Điều gì sẽ xảy ra với nhân vật của bạn? Tôi quan sát Facebook: Một số người chụp ảnh tự sướng khi đi vệ sinh, chụp ảnh trước khi ăn, khi gặp sự cố thì phải chụp ảnh tự sướng trước, hậu quả là mất mạng. Nhưng tất cả không chỉ là một danh sách minh họa. Tôi đã phải áp dụng các kỹ năng đạo diễn của mình thay vì chỉ suy nghĩ như một diễn viên.

Kịch câm cho phép tôi đóng hai vai cùng một lúc. Công việc của tôi là làm cho khán giả hiểu rằng tôi đang chuyển từ người này sang người khác. Diễn xuất của diễn viên là chính, mọi yếu tố đạo cụ, âm thanh hay bạn diễn, với tôi chỉ là yếu tố phụ.

– Với tiểu phẩm gần đây nhất, “Corona” (2022) – anh ấy vẫn chọn diễn xuất chỉ dựa trên cơ thể của mình. Trường hợp của Tape Face trên American’s Got Talent năm 2016 là hiện tượng kịch câm gần đây nhất đã chứng tỏ sự thành công của phong cách kết hợp nhiều yếu tố âm thanh và đạo cụ để chọc cười. Việc chỉ theo một trường phái như vậy có quá cực đoan, khó tiếp cận khán giả không, thưa ông?

Nghệ sĩ Hoàng Tùng: Tôi không nghĩ nhiều đến chuyện bán vé nên cũng không nghĩ đến việc chạy theo thị hiếu khán giả. Tôi nghĩ tôi cũng giống như họ, một con người sống cuộc đời của chính mình. Tôi làm việc về những vấn đề, những câu chuyện về con người. Những vấn đề tôi quan tâm, chắc chắn sẽ có một cộng đồng quan tâm như tôi. Vì vậy, tôi tập trung vào việc thỏa mãn cảm xúc của mình thay vì chạy theo thị hiếu của khán giả đại chúng.

Tôi không quan tâm và không muốn phải chạy đua với những xu hướng của thời đại. Nếu vậy, tôi muốn phản ánh chúng về bản chất, triết lý của chúng. Đó là cá tính riêng của tôi, thống nhất từ ​​cuộc sống đến nghệ thuật.

– Bạn đã bao giờ phải chạy đua với những làn sóng chạy theo xu hướng, chạy theo “trào lưu”?

Nghệ sĩ Hoàng Tùng: Tôi từng phải làm theo tư duy bình dân khi được đặt hàng làm đạo diễn, sân khấu kịch cho các doanh nghiệp và các cuộc thi. Sau một thời gian dài, tôi đã từ chối những lời đề nghị như vậy vì đó không phải là tôi.

Với cách tiếp cận “xu hướng”, tôi phải đi từ bên ngoài vào, thay vì tiếp cận vấn đề từ bên trong để thể hiện nó ra. Đối với một nghệ sĩ để tạo ra tác phẩm, trước hết nó phải xuất phát từ việc họ có một thứ gì đó toát ra từ bên trong. Ngay cả khi có đơn đặt hàng, người nghệ sĩ sáng tạo cũng phải có cái gì đó để đồng cảm, kết nối sự kiện với chính mình. Dùng đồ nguyên bản nhưng không phô bày đồ cũ mà thể hiện sự thật, sự chân thật bền bỉ là điều tôi hướng tới.

(Ảnh: NVCC)

Mặc dù các nghệ sĩ kịch câm khác có thể thỏa sức sáng tạo với màn hình LED, hiệu ứng âm thanh và ánh sáng tinh vi miễn là họ cảm thấy phù hợp và thoải mái. Riêng tôi, tôi muốn mở rộng và khai thác bản thân mình một cách tối đa. Thân thể có thể làm tất cả mọi việc, nếu như các sư phụ đã làm được, thì bản thân mình cũng không muốn nghĩ đến phương tiện phụ trợ.

– Từ trước đến nay, kịch câm chưa bao giờ là một môn học riêng biệt mà chỉ được dạy kết hợp với các bài giảng về hình thể và diễn xuất. Phải chăng số người quan tâm và tích cực theo đuổi bộ môn này là rất ít?

Nghệ sĩ Hoàng Tùng: Vài. Có những người có thể đến workshop với tôi vài buổi, được giới thiệu cách làm, được hướng dẫn làm theo, nhưng đến giai đoạn phải bắt tay vào sáng tạo, tôi cảm thấy mệt mỏi hoặc cảm thấy mình không thực hiện được. không có đủ vật liệu. làm. Vì vậy, họ rơi vào trạng thái không có tư tưởng làm tiểu phẩm, lo lắng sản phẩm của mình sẽ không được ai xem, rồi xung quanh không ai xem được, hoặc kịch câm thì cứ thế… yên tâm.

Khi họ không thực sự cảm thấy nó tốt và đẹp như thế nào, mọi người sẽ chỉ nghĩ đến những thứ bên ngoài, họ sẽ mất hứng thú và bỏ cuộc.

– Cá nhân bạn thấy thế nào về thể loại phim truyền hình?

Nghệ sĩ Hoàng Tùng: Có lẽ vì tôi là người yêu nghệ thuật. Nếu nghệ thuật chỉ đơn giản là thể hiện một cái gì đó từ trong ra ngoài cho người khác xem, thì sự thiêng liêng của nghệ thuật biểu diễn nói chung và kịch câm nói riêng là khi tôi mang một thứ gì đó bằng chính cơ thể và tâm trí của mình. Tâm hồn của tôi mà người xem đồng cảm, cảm động với tôi, đó mới là điều hấp dẫn nhất. Đó là niềm hứng khởi, là lý do bền vững nhất để người nghệ sĩ tiếp tục.

Điều này có lẽ hơi cá nhân, tôi nghĩ nghệ thuật của mình không phải để bán vé kiếm tiền mà là để chữa lành tâm hồn. Nếu nó vẫn có thể chạm đến cảm xúc của con người, chữa lành tâm hồn của bất kỳ ai và khiến họ hạnh phúc, bình yên hơn thì tôi vẫn sẽ làm.

Minh Anh (Vietnam +)